Bullying to szczególnie niebezpieczne i agresywne zachowania dziecka w społeczności szkolnej. Polega na psychicznym lub fizycznym znęcaniu się nad ofiarą przez osobę lub grupę. Bullying to nie tylko bicie, ale też poniżanie, wyśmiewanie się czy izolowanie kogoś od grupy. Sprawca ma tutaj przewagę nad ofiarą, a jego złowrogie zachowania powtarzają się co jakiś czas.
Pamiętaj! To, że jesteś niepełnoletni nie oznacza, ze nie poniesiesz odpowiedzialności za znęcanie się nad inną osobą!!! Aby odpowiadać za zachowania naruszające prawo nie musisz mieć ukończonych 18 lat!
Polskie prawo przewiduje dwa rodzaje odpowiedzialności sprawców w zależności od ich wieku. Pierwszy z nich wyznacza Kodeks karny, który mówi, że za przestępstwo odpowiada ten, kto popełnia je po ukończeniu 17 lat. Odpowiedzialność osób młodszych reguluje ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Głównym celem tej ustawy jest przeciwdziałanie przejawom demoralizacji i przestępczości nieletnich, a także pomoc w powrocie do normalnego życia młodzieży, która popadła w konflikt z prawem.
Czym jest przestępstwo?
Przestępstwo to czyn człowieka, który może polegać na działaniu, na przykład wyrwaniu kobiecie torebki lub na zaniechaniu (czyli braku działania), na przykład przez nieudzielenie pomocy ofierze wypadku. Aby zachowanie było przestępstwem musi być zawinione, bezprawne, czyli zabronione przez przepisy oraz społecznie szkodliwe.
Jak odpowiadają za czyny zabronione nieletni?
Przed ukończeniem 13 lat jeśli nieletni dopuszcza się czynu zabronionego, sąd traktuje popełnienie takiego czynu wyłącznie jako przejaw demoralizacji i może zastosować środki wychowawcze. Sąd może na przykład udzielić upomnienia, zobowiązać do przeproszenia pokrzywdzonego czy zastosować nadzór kuratora. Inaczej wygląda odpowiedzialność za popełnienie czynu zabronionego między 13 a 17 rokiem życia. Co do zasady sąd stosuje wtedy środki wychowawcze i środek poprawczy. Sąd może więc umieścić nieletniego w zakładzie poprawczym. W wyjątkowych wypadkach, jeżeli nieletni ukończył 15 lat i dopuścił się przestępstwa może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym. Dzieje się tak, kiedy sąd uzna, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy i stosowane wcześniej środki wychowawcze lub poprawcze okazały się nieskuteczne.
Postępowanie w sprawach nieletnich:
Dla osób nieletnich od 13 do 17 roku życia postępowanie prowadzi sąd rejonowy/sąd rodzinny – właściwy dla miejsca pobytu nieletniego. W takich sprawach uczestniczą nie tylko nieletni, ale także ich rodzice (lub prawni opiekunowie) oraz prokurator. Nieletni mogą mieć również swojego obrońcę (adwokata lub radcę prawnego). Postępowanie, które toczy się przed sądem rodzinnym służy wyjaśnieniu czy nieletni popełnił dany czyn zabroniony i dlaczego to zrobił. Sąd interesuje się również dotychczasowym zachowaniem nieletniego. W postępowaniu bardzo ważne jest dobro nieletniego. Postępowanie w sprawach nieletnich nie jest jawne – uczestnictwo w rozprawie nie jest dostępne dla wszystkich. Sąd na koniec takiego postępowania wydaje postanowienie. W postępowaniu w sprawach nieletnich ważną rolę odgrywa policja. Sąd rodzinny może zlecić policji dokonanie określonych czynności. Policja ma również prawo przesłuchiwać nieletniego. Przesłuchanie odbywa się w obecności rodziców, opiekuna lub obrońcy nieletniego. Jeżeli zapewnienie ich obecności byłoby niemożliwe, trzeba wezwać na przykład wskazaną przez nieletniego osobę mu bliską lub przedstawiciela szkoły, do której nieletni uczęszcza.
Sąd rodzinny może zastosować różne środki wychowawcze. Należą do nich:
– udzielenie upomnienia;
– zobowiązanie do określonego postępowania, np. naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub do przeproszenia pokrzywdzonego;
– ustanowienie nadzoru odpowiedzialnych rodziców, opiekuna, organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania;
-umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym;
– zastosowanie nadzoru kuratora sądowego,
Środki wychowawcze stosuje się do nieletniego, który przejawia oznaki demoralizacji (negatywne zachowanie odnoszące się do panujących w społeczeństwie zasad) lub popełnił czyn karalny (na przykład kradzież).
Kurator sądowy – to osoba, która czuwa nad wykonaniem kary lub obowiązków nałożonych na nieletniego przez sąd. Kurator sprawdza, czy nieletni zachowuje się w sposób właściwy, czy przestrzega prawa i obowiązków (na przykład czy chodzi do szkoły). Jeżeli kurator ustali, że nieletni zachowuje się niewłaściwie, jest zobowiązany zawiadomić o tym sąd rodzinny.
Sąd może również skierować nieletniego do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi, a także orzec:
– zakaz prowadzenia pojazdów, np. motoru czy samochodu;
– umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej
Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy – to placówka resocjalizacyjno-wychowawcza dla nieletnich. Do ośrodka trafia się wyłącznie poprzez nakaz sądu rodzinnego. Zadaniem takich ośrodków jest wyeliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego oraz przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi. Sąd może również orzec środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym. Zakład poprawczy – to placówka, do której trafiają nieletni, którzy dopuścili się czynu karalnego po ukończeniu lat 13. Warunkiem trafienia do „poprawczaka” jest wysoki stopień demoralizacji sprawcy przestępstwa. Osadzony w zakładzie poprawczym jest pozbawiony wolności. Umieszczenie w schronisku ma zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania sądowego. Trafić można tam gdy okoliczności i charakter czynu, a także stopień demoralizacji i nieskuteczność dotychczasowych środków wychowawczych przemawiają za przyszłym umieszczeniem nieletniego w zakładzie poprawczym.
