ilustracja

To, co kupujemy zależy nie tylko od zawartości naszego portfela. Zgodnie z przepisami, zawieranie różnych umów jest uzależnione także od wieku. Aby zrozumieć istotę problemu należy poznać podstawowe pojęcia, takie jak: zdolność prawna  i zdolność do czynności prawnych.

Zdolność prawna to inaczej zdolność do tego, aby być adresatem praw i obowiązków prawnych. Dzięki temu, że masz zdolność prawną możesz być właścicielem płyty czy spadkobiercą, który odziedziczył dom po wujku. Zdolność prawną mają nie tylko dorośli, ale także dzieci, które mogą być podmiotem praw i obowiązków, na przykład otrzymać darowiznę od dziadków.

Niezależnie od wieku, stanu fizycznego czy psychicznego – zdolność prawną ma każdy człowiek

Zdolność do czynności prawnych to zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych. Jest to możliwość zaciągania zobowiązań, nabywania praw czy rozporządzanie swoimi prawami poprzez własne działanie. Oznacza to, że możesz otrzymać darowiznę, pożyczyć od kolegi rower, a także kupić sobie płytę. Zdolność do czynności prawnych może być pełna, ograniczona lub można jej nie mieć w ogóle. Jest to uzależnione od wieku oraz od tego, czy dana osoba nie została całkowicie lub częściowo ubezwłasnowolniona. Ubezwłasnowolnienie występuje wówczas gdy sąd zdecyduje, że ze względu na stan psychiczny danej osoby nie jest ona w stanie samodzielnie prowadzić swoich spraw i podejmować decyzji.

Choć zawarcie umowy kojarzy się z szeregiem formalności- to nie jest to jedyna forma w jakiej może być zawarta umowa. Pewnie nie zdajesz sobie sprawy, ale każdego dnia zawierasz szereg umów. Jak to możliwe?? Należy odpowiedzieć najpierw na podstawowe pytanie.

W jakiej formie może być zawarta umowa??

Do zawarcia umowy dochodzi przez złożenie zgodnych oświadczeń woli stron, które chcą zawrzeć konkretną umowę. Umowa może być zawarta w formie ustnej, jeżeli strony tak postanowią. Kiedy prosisz w piekarni o chleb czy bułkę, sprzedawca podaje towar i określa jego cenę, którą powinieneś zapłacić. W ten sposób zawarłeś umowę sprzedaży w formie ustnej. Kiedy pożyczasz koledze książkę i umawiasz się na jej zwrot za miesiąc, to zawarłeś ustnie umowę użyczenia. Wymieniając się z kolegami płytami, wówczas zawarłeś ustną umowę zamiany. Czasami do zawarcia umowy może dojść nawet bez użycia słów, a przez czynności które miały miejsce. Kupując napój w automacie nie prosisz przecież o puszkę, tylko wrzucasz monetę i wybierasz produkt. Automat został tam wcześniej ustawiony i zaopatrzony przez firmę, z którą właśnie zawarłeś umowę sprzedaży. W ten sam sposób zawierasz umowę- kasując bilet w autobusie. Dla niektórych rodzajów umów przewidziana jest konieczność zachowania formy pisemnej, czyli sporządzenia umowy na piśmie i jej podpisania. Brak takiej formy powoduje, że jest ona nieważna. Przykładam może być umowa przeniesienia praw autorskich praw majątkowych, które mogą być przedmiotem obrotu.  Czasami ustawa nie przewiduje, że konsekwencją niezachowania formy pisemnej jest nieważność umowy, ale zachowanie takiej formy jest korzystne w przypadku ewentualnego sporu. Przykładem może być umowa pożyczki. Co do zasady można ją zawrzeć w dowolnej formie. Można więc ustalić jej warunki zarówno ustnie jak i pisemnie. Jeśli jednak wartość pożyczki przekracza 500,00 zł., zgodnie z Kodeksem cywilnym umowa powinna być sporządzona na piśmie dla celów dowodowych. Oznacza to, że niespisanie takiej umowy nie spowoduje wprawdzie jej nieważności, ale znacznie utrudni udowodnienie stronom jakie były postanowienia tej umowy. Poza tym, niektóre rodzaje umów dla swej ważności wymagają zachowania szczególnej formy na przykład aktu notarialnego zawieranego przed notariuszem. Jest to niezbędne choćby w przypadku sprzedaży nieruchomości.

Czytaj uważnie to, co podpisujesz!!! Jeśli czegoś nie rozumiesz, nie podpisuj. Masz prawo pytać i otrzymywać odpowiedzi. Warunki umowy mogą być także zapisane drobnym drukiem. Jeśli w umowie wymienione są załączniki – musisz je także otrzymać i przeczytać – one także są częścią umowy.

Konsumentowi przysługują liczne prawa. Żeby z nich skutecznie korzystać trzeba je najpierw poznać. Dzięki poniższym informacjom dowiesz się jak mądrze kupować oraz jakie masz uprawnienia przy ewentualnym sporze ze sprzedawcą. Znajomość przepisów pomoże Ci stać się świadomym konsumentem i obywatelem.

Konsument to osoba fizyczna, która nabywa towary na własny użytek. Konsument dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub zawodową. Kiedy Ty albo ktoś z Twoich bliskich kupuje książkę, buty czy telewizor – za każdym razem zawiera umowę z przedsiębiorcą. Jeśli zakupy dokonywane są wyłącznie w celach prywatnych – stajecie się konsumentami.

Co zrobić, jeśli kupiony towar ma wadę? Jeśli zakupiony towar ma wadę możesz złożyć reklamację. Składając ją masz prawo wyboru. Możesz żądać naprawy lub wymiany towaru, a także zwrotu całości lub części pieniędzy, poprzez odstąpienie od umowy lub obniżenie ceny. Podstawą reklamacji może być rękojmia lub gwarancja.

Co to jest rękojmia? To jeden z dwóch podstawowych trybów dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnioną wadą fizyczną lub prawną zakupionego towaru. Masz prawo do złożenia  reklamacji  na podstawie rękojmi, jeżeli towar jest wadliwy. W przypadku rękojmi podmiotem odpowiedzialnym za powstałe wady jest sprzedawca i to do niego należy kierować reklamację. Dane sprzedawcy (nazwa, adres) znajdują się na paragonie fiskalnym, który otrzymujesz z chwilą zakupu.

Przedsiębiorca nie może odmówić przyjęcia reklamacji.

 Jakie mam uprawnienia z tytułu rękojmi?

Jeśli wystąpi wada towaru – możesz złożyć sprzedawcy reklamację z tytułu rękojmi i zażądać wymiany na nowy lub jego naprawy, a także obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy, jeśli wada towaru jest istotna. Wybór żądania należy do Ciebie.

Sprzedawca odpowiada za sprzedany towar, jeśli wada zostanie stwierdzona w okresie 2 lat od momentu wydania towaru. Okres ten można podzielić na dwie części. Przez pierwszy  rok istnieje domniemanie, że stwierdzona  wada lub jej przyczyna istniała w momencie sprzedaży. Przedsiębiorca, aby się bronić, musi więc udowodnić, że wada powstała z winy konsumenta, co niewątpliwie ułatwia złożenie reklamacji. Jeśli wada zostanie później zauważona, czyli między 12 a 24 miesiącem od wydania towaru, wtedy to konsument musi wykazać, że wada towaru istniała już w  momencie zakupu. Na przykład towar wyprodukowano z materiałów niskiej jakości albo w instrukcji obsługi nie było mowy o konieczności konserwacji specjalnymi preparatami.

UWAGA!!!

Sprzedawca nie odpowiada z tytułu rękojmi za wadę, o której kupujący od początku wiedział. Na przykład – jeśli kupujesz wyszczerbiony kubek ze śmiesznym napisem po obniżonej cenie, w związku z jego uszkodzeniem, nie możesz reklamować wyszczerbienia. Możesz jednak reklamować inne usterki, które ujawnią się w tej rzeczy. Jeśli więc producent wskazał, że kubek można myć w zmywarce, a po jego umyciu napis bezpowrotnie zniknął, możesz z tego tytułu reklamować kubek.