Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej (PS WPR) definiuje zasady, na podstawie których beneficjenci mogą aplikować o dofinansowanie swoich projektów. Wydatki ponoszone przez wnioskodawców muszą być zgodne z określonymi kryteriami kwalifikowalności oraz zasadami racjonalności.
Ogólne zasady kwalifikowalności
I. W zakresie inwestycji realizowanych w ramach art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2115 finansowanych w formie dotacji do kosztów kwalifikowalnych zalicza się w szczególności koszty:
1) transportu do miejsca realizacji operacji materiałów służących realizacji operacji oraz maszyn i urządzeń objętych operacją, a także koszty montażu;
2) rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki pod warunkiem, że rozbiórka jest niezbędna w celu realizacji operacji.
II. Do kosztów ogólnych zalicza się w szczególności koszty:
1) przygotowania dokumentacji technicznej operacji, w tym:
a) kosztorysów inwestorskich,
b) projektów budowlanych,
c) wypisów i wyrysów z ewidencji gruntów i budynków,
d) projektu OZE (odnawialne źródła energii) i termomodernizacji,
e) audytu energetycznego;
2) sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego;
3) związane z kierowaniem robotami budowlanymi.
III.W przypadku gdy pomoc dotyczy zakupu nowych pojazdów, nowym pojazdem, zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, jest pojazd fabrycznie nowy, który nie był zarejestrowany.
IV. Nie są wspierane operacje/inwestycje, które zostały fizycznie ukończone lub w pełni zrealizowane przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, o ile wytyczne szczegółowe nie stanowią inaczej.
V. Nie są wspierane operacje/inwestycje, które mają charakter odtworzeniowy.
Koszty niekwalifikowalne
W zakresie inwestycji realizowanych w ramach art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2115, za inwestycje niekwalifikujące się do przyznania pomocy uznaje się w szczególności:
1. koszty poniesione przed dniem, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy, a w przypadku kosztów ogólnych – przed dniem 1 stycznia 2023 r.;
2. koszty ogólne związane z operacją w części przekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych;
3. koszty remontu budynków lub budowli, jeśli nie jest on połączony z ich modernizacją;
4. koszty zakupu nieruchomości;
5. koszty zakładania sadów i plantacji wieloletnich oraz wymiany w nich nasadzeń;
6. koszty leasingu zwrotnego oraz dodatkowe koszty związane z umową leasingu, takie jak marża finansującego i ubezpieczenie;
7. podatek od wartości dodanej (VAT):
– w przypadku wnioskodawcy będącego rolnikiem w rozumieniu art. 3 pkt 1 rozporządzenia 2021/2115 uznaje się, że VAT jest kosztem niekwalifikowalnym,
– w przypadku wnioskodawcy będącego osobą fizyczną, osobą prawną (w tym również jednostką sektora finansów publicznych) lub jednostką
organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej niebędącego rolnikiem – VAT jest kosztem niekwalifikowalnym, z wyjątkiem przypadków
gdy nie podlega on odzyskaniu na podstawie krajowych przepisów o podatku VAT;
8. koszty zakupu używanych maszyn, urządzeń, wyposażenia, w tym również ich instalacji, z wyłączeniem eksponatów w I.13.1 w ramach operacji dotyczących dziedzictwa kulturowego;
9. koszty zakupu zwierząt, nasion i ich siewu oraz roślin jednorocznych i ich sadzenia;
10. koszty zakupu samochodów osobowych;
11. koszty rozbudowy infrastruktury sieci 5G i sieci światłowodowej;
12. koszty inwestycji w nawodnienia w gospodarstwie rolnym oraz związane z tym koszty budowy ujęć wody;
13. koszty zakupu kotłów do spalania słomy;
14. koszty inwestycji mających na celu dostosowanie do norm lub wymogów unijnych (z wyjątkiem inwestycji wspieranych na zasadach określonych
w art. 73 ust. 5 rozporządzenia 2021/2115);
15. koszty sporządzenia wniosku o przyznanie pomocy i wniosku o płatność.
Podatek VAT – dodatkowe wyjaśnienia
Podatek VAT może być kwalifikowalny, gdy brak jest prawnej możliwości odzyskania podatku VAT zgodnie z przepisami prawa krajowego. Oznacza to,
iż zapłacony podatek VAT może być uznany za koszt kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi zgodnie z obowiązującym prawodawstwem krajowym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub do ubiegania się o zwrot podatku VAT. Posiadanie wyżej wymienionego prawa (potencjalnej prawnej możliwości) wyklucza uznanie wydatku za kwalifikowalny, nawet jeśli faktycznie zwrot nie nastąpił, np. ze względu na niepodjęcie przez podmiot czynności zmierzających do realizacji tego prawa.
Sprawdzenie statusu podatnika VAT powinno być przeprowadzone podczas weryfikacji wniosku o płatność w oparciu o udostępnioną przez Ministerstwo Finansów bazę podatników VAT. Obowiązek dostarczenia interpretacji indywidualnej dotyczy tylko podmiotów, które będą występować w ww. bazie, a do kosztów kwalifikowalnych operacji włączyły podatek VAT. Ww. interpretacja wiąże się z uzyskaniem informacji, czy podmiot ma możliwość odliczenia podatku VAT w związku z działalnością, na którą otrzyma wsparcie.
Racjonalność kosztów
Wsparcie udzielane jest na operacje, które są uzasadnione pod względem racjonalności kosztów kwalifikowalnych oraz planowanych inwestycji. Realizacja operacji musi być wykonalna, uzasadniona i odpowiednio dostosowana do celu, zakresu oraz przewidywanych rezultatów. Ocena racjonalności powinna być przeprowadzona w sposób adekwatny do charakteru i specyfiki interwencji, uwzględniając w pełni lub częściowo poniższe aspekty:
1. uzasadnienie ekonomiczne kosztów/inwestycji, czyli ocenę, w jaki sposób zakres rzeczowy wskazany we wniosku o przyznanie pomocy lub wniosku o płatność przyczyni się do osiągnięcia celu operacji lub wzrostu efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa/gospodarstwa rolnego wnioskodawcy (wzrost przychodów, usprawnienie procesów produkcji, ograniczenie kosztów);
2. racjonalność technologiczną – sprawdzenie, czy wspierane inwestycje w szczególności:
a) nie mają charakteru inwestycji odtworzeniowej,
b) są uzasadnione ze względu na komplementarność technologiczną,
c) są uzasadnione ze względu na profil produkcji,
d) są uzasadnione ze względu na skalę produkcji, wykazują możliwość zbytu produkcji w przypadku wzrostu mocy produkcyjnych;
3. racjonalność kosztową – sprawdzenie czy planowane koszty/szacunkowe koszty planowanych inwestycji objęte zakresem rzeczowym operacji są rynkowe lub czy zostały oszacowane na podstawie cen rynkowych.
